Nowa ulga na działalność badawczo-rozwojową

Od 1 stycznia 2016 r., na mocy ustawy z dnia 25 września 2015 r. o zmianie niektórych ustaw w związku ze wspieraniem innowacyjności (Dz. U. z 2015 r., poz. 1767), do ustaw o podatkach dochodowych wprowadzono nową regulację dotyczącą możliwości odliczania przez przedsiębiorców wydatków na działalność badawczo-rozwojową. Zgodnie z art. 26e–26g ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r., poz. 361) oraz art. 18d i 18e ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2014 r., poz. 851), podatnik może odliczyć od podstawy opodatkowania określone kategorie wydatków – tzw. koszty kwalifikowane, czyli wydatki poniesione na działalność badawczo-rozwojową. Działalność tę zdefiniowano w słowniczkach ustawowych wspomnianych aktów jako działalność twórczą obejmującą badania naukowe lub prace rozwojowe, podejmowaną w sposób systematyczny w celu zwiększenia zasobów wiedzy oraz wykorzystania zasobów wiedzy do tworzenia nowych zastosowań (art. 5a pkt 38 u.p.d.o.f. oraz art. 4a pkt 26 u.p.d.o.p.). Przez badania naukowe należy zaś rozumieć (art. 5a pkt 39 u.p.d.o.f. oraz art. 4a pkt 27 u.p.d.o.p.):

1. badania podstawowe – oryginalne prace badawcze, eksperymentalne lub teoretyczne podejmowane przede wszystkim w celu zdobywania nowej wiedzy o podstawach zjawisk i obserwowalnych faktów bez nastawienia na bezpośrednie zastosowanie komercyjne,
2. badania stosowane – prace badawcze podejmowane w celu zdobycia nowej wiedzy, zorientowane przede wszystkim na zastosowanie w praktyce,
3. badania przemysłowe – badania mające na celu zdobycie nowej wiedzy oraz umiejętności w celu opracowywania nowych produktów, procesów i usług lub wprowadzania znaczących ulepszeń do istniejących produktów, procesów i usług; badania te uwzględniają tworzenie elementów składowych systemów złożonych, budowę prototypów w środowisku laboratoryjnym lub w środowisku symulującym istniejące systemy, szczególnie do oceny przydatności danych rodzajów technologii, a także budowę niezbędnych w tych badaniach linii pilotażowych, w tym do uzyskania dowodu w przypadku technologii generycznych.

Z kolei prace rozwojowe (art. 5a pkt 40 u.p.d.o.f. oraz art. 4a pkt 28 u.p.d.o.p.) oznaczają nabywanie, łączenie, kształtowanie i wykorzystywanie dostępnej aktualnie wiedzy i umiejętności z dziedziny nauki, technologii i działalności gospodarczej oraz innej wiedzy i umiejętności do planowania produkcji oraz tworzenia i projektowania nowych, zmienionych lub ulepszonych produktów, procesów i usług, z wyłączeniem prac obejmujących rutynowe i okresowe zmiany wprowadzane do produktów, linii produkcyjnych, procesów wytwórczych, istniejących usług oraz innych operacji w toku, nawet jeżeli takie zmiany mają charakter ulepszeń, w szczególności:

1. opracowywanie prototypów i projektów pilotażowych oraz demonstracje, testowanie i walidację nowych lub ulepszonych produktów, procesów lub usług w otoczeniu stanowiącym model warunków rzeczywistego funkcjonowania, których głównym celem jest dalsze udoskonalenie techniczne produktów, procesów lub usług, których ostateczny kształt nie został określony,
2. opracowywanie prototypów i projektów pilotażowych, które można wykorzystać do celów komercyjnych, w przypadku gdy prototyp lub projekt pilotażowy stanowi produkt końcowy gotowy do wykorzystania komercyjnego, a jego produkcja wyłącznie do celów demonstracyjnych i walidacyjnych jest zbyt kosztowna.

Za koszty kwalifikowane uważa się następujące wydatki (art. 26e ust. 2 u.p.d.o.f. oraz art 18d ust. 2 u.p.d.o.p.):

I. koszty pracownicze dotyczące pracowników zatrudnionych w celu realizacji działalności badawczo-rozwojowej,

II. nabycie materiałów i surowców bezpośrednio związanych z prowadzoną działalnością badawczo-rozwojową,

III. nabycie ekspertyz, opinii, usług doradczych i usług równorzędnych, a także wyników badań naukowych, świadczonych lub wykonywanych na podstawie stosownej umowy,

IV. odpłatne korzystanie z aparatury naukowo-badawczej wykorzystywanej wyłącznie w prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej, jeżeli korzystanie to nie wynika z umowy zawartej z podmiotem powiązanym z podatnikiem.

Poza wymienionymi kosztami odliczeniu podlegają również dokonywane w danym roku podatkowym, zaliczane do kosztów uzyskania przychodów odpisy amortyzacyjne od środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, które wykorzystywane są w prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej (z wyjątkiem odpisów amortyzacyjnych od samochodów osobowych oraz budowli, budynków i lokali będących odrębną własnością).

Wysokość odliczeń będzie różna w zależności od kategorii kosztów kwalifikowanych. W art. 26e ust. 7 u.p.d.o.f. oraz art. 18d ust. 8 u.p.d.o.p. przewidziane bowiem zostały limity związane z odliczaniem kosztów kwalifikowanych uzależnione od typu tych kosztów. I tak kwota kosztów kwalifikowanych w przypadku kosztów pracowniczych nie może przekroczyć 30% tych kosztów. W przypadku pozostałych wydatków (wymienionych powyżej w pkt II-IV) kwota kosztów kwalifikowanych nie może przekroczyć 20% dla mikro-, małych i średnich przedsiębiorców, zaś w przypadku pozostałych podatników – zaledwie 10%.

Przypomnieć należy, że zgodnie z przepisami przejściowymi istnieje możliwość skorzystania z obowiązującej do końca 2015 r. ulgi na nabycie nowych technologii w odniesieniu do przedsiębiorców, którzy nabyli do niej prawo przed końcem grudnia ubiegłego roku.

Aleksandra Krajewska