Ministerstwo Finansów rozważa jednoinstancyjne postępowanie podatkowe

Wprowadzenie takiego rozwiązania jest rozważane w związku z postulatami podatników domagających się sprawnego rozpoznania sprawy podatkowej. Jak wyjaśniło Ministerstwo Finansów, zmiany związane są ze zgłaszanymi przez podatników zarzutami wobec obecnie obowiązującego modelu dwuinstancyjnego, w których podnoszono m.in. brak bezstronności organów odwoławczych, czego konsekwencją jest niejako iluzoryczność kontroli odwoławczej. W aktualnym stanie prawnym, podatnikowi przysługuje prawo złożenia skargi na decyzję naczelnika urzędu dopiero w sytuacji gdy organ drugiej instancji (dyrektor izby skarbowej lub celnej) nie uwzględni jego stanowiska wyrażonego w odwołaniu od decyzji. W związku z powyższym, odwołanie od decyzji rozpatruje także organ administracji podatkowej, któremu podatnicy często zarzucają brak bezstronności, stąd podnoszony zarzut iluzoryczności, który jest niezwykle poważny, z uwagi na fakt, że każda zwłoka w rozpoznaniu sprawy podatkowej może prowadzić do nieodwracalnych skutków dla prowadzonego biznesu. Proponowane rozwiązanie jest próbą wyważenia wartości konstytucyjnych dotyczących zapewnienia skutecznej ochrony prawnej poprzez zapewnienie sprawnej i rzetelnej procedury – wskazuje Ministerstwo Finansów.

Ministerstwo Finansów wskazuje w związku z trwającymi pracami, że korzyści z likwidacji zasady dwuinstancyjności może być wiele. Urzędnicy z izb skarbowych, zamiast zajmować się weryfikacją rozstrzygnięć I instancji, mogliby realizować inne zadania, skróciłby się czas trwania postępowania administracyjnego, w tym zmniejszyłyby się koszty jego prowadzenia.  W odniesieniu z kolei do samych kwestii związanych z kontrolą, należy zauważyć, że administracja skarbowa nie miałaby możliwości powtórnej weryfikacji swoich rozstrzygnięć w drugiej instancji, w efekcie czego podatnik miałby szansę uzyskania korzystnego rozstrzygnięcia w sądzie.

Planowana zmiana budzi jednak wiele kontrowersji, m. in. z uwagi na fakt, że pozbawia podatników jednego ze środków odwoławczych, który ponadto nie wiązał się z koniecznością poniesienia nakładów finansowych. Od odwołania do organu drugiej instancji bowiem nie ma wymogu uiszczenia wpisu, w przypadku zaś skargi taki wymóg istnieje. Ponadto zarzuca się Ministerstwu, że planując przyspieszyć i usprawnić postępowanie decyduje się gruntowna modyfikację aktualnie obowiązującego modelu, nie zaś na zmianę i usprawnienie obecnie funkcjonujących rozwiązań, co może nie dać planowanych efektów.

Prace nad projektem ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej wciąż trwają, więc na obecnym etapie nie można przesądzić, jakie rozwiązania zostaną zaproponowane przez Ministerstwo Finansów w ostatecznym projekcie ustawy.

Adam Żądło