Sprzedaż samochodu przez podatnika zwolnionego z VAT

Podatnik VAT zwolniony od podatku na podstawie art. 113 ustawy o VAT, czyli tzw. drobny przedsiębiorca, którego sprzedaż w danym roku podatkowym nie przekroczy 200.000 zł sprzedając towary i usługi do wysokości ww. kwoty nie płaci podatku VAT. Podatnicy zwolnieni podmiotowo mogą nie rejestrować się jako podatnicy VAT czynni nawet, gdy ich sprzedaż przekracza 200.000 zł w ciągu roku, gdy dokonują:

• wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów oraz sprzedaży wysyłkowej z terytorium kraju oraz sprzedaży wysyłkowej na terytorium kraju;
• odpłatnej dostawy towarów i odpłatnego świadczenia usług, zwolnionych od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 lub przepisów wydanych na podstawie art. 82 ust. 3, z wyjątkiem:

• transakcji związanych z nieruchomościami,
• usług, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 7, 12 i 38-41,
• usług ubezpieczeniowych

– jeżeli czynności te nie mają charakteru transakcji pomocniczych;

• odpłatnej dostawy towarów, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane przez podatnika do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji.

Dokonanie określonych przez ustawodawcę w art. 113 ust. 13 ustawy o VAT czynności skutkuje jednak natychmiastowym pozbawieniem podatnika możliwości korzystania ze zwolnienia podmiotowego. Zgodnie z art. 113 ust. 13 pkt 1 lit. b) ustawy o VAT Zwolnień, o których mowa w ust. 1 i 9, nie stosuje się do podatników dokonujących dostaw towarów opodatkowanych podatkiem akcyzowym, w rozumieniu przepisów o podatku akcyzowym, z wyjątkiem:

• energii elektrycznej (CN 2716 00 00),
• wyrobów tytoniowych,
• samochodów osobowych, innych niż wymienione w lit. e (nowe środki transportu), zaliczanych przez podatnika, na podstawie przepisów o podatku dochodowym, do środków trwałych podlegających amortyzacji.

Tiret trzecie ww. regulacji wskazuje, że sprzedaż samochodu osobowego zrealizowana przez podatnika zwolnionego podmiotowo nie korzysta ze zwolnienia, gdy podatnik ten sprzedaje samochód osobowy, który nie został zaliczony przez podatnika do środków trwałych podlegających amortyzacji.

W omawianym przypadku wykupienie samochodu z leasingu oraz jego natychmiastowa sprzedaż spowoduje, że samochód jako niezaliczony do środków trwałych będzie musiał być opodatkowany, a podatnik utraci prawo do korzystania ze zwolnienia podmiotowego. Podatnik przed dokonaniem takiej transakcji sprzedaży będzie musiał się zarejestrować jako podatnik VAT czynny na druku VAT-R oraz będzie zobowiązany od miesiąca, w którym nastąpiła sprzedaż składać comiesięcznie pliki JPK_VAT oraz comiesięcznie deklaracje VAT i comiesięcznie wpłacać należny podatek VAT (o ile wystąpi).

Jak uniknąć utraty prawa do korzystania ze zwolnienia podmiotowego?

Najprostszym rozwiązaniem będzie założenie ewidencji środków trwałych i wprowadzenie do niej wykupionego z leasingu pojazdu, a następnie jego sprzedaż. Bezpieczniej (podatkowo) w takiej sytuacji będzie poczekanie ze sprzedażą pojazdu do miesiąca następnego po miesiącu wprowadzenia pojazdu do ewidencji, czyli miesiąca, w którym będzie można ująć w kosztach uzyskania przychodu pierwszy odpis amortyzacyjny, lub kiedy odpis taki byłby potencjalnie możliwy (jak np. w przypadku podatników rozliczających się ryczałtem). Należałoby również poczekać do następnego miesiąca z szukaniem nabywców oraz ogłoszeniami dot. sprzedaży samochodu.

Wówczas sprzedaż wprowadzonego do ewidencji środków trwałych pojazdu będzie zwolniona z VAT, a podatnik będzie w dalszym ciągu mógł korzystać ze zwolnienia podmiotowego, o ile tą sprzedażą nie przekroczy kwoty zwolnienia podmiotowego.

Jeżeli wartość pojazdu wykupionego z leasingu nie przekracza 10.000 zł (dolnego limitu dla obowiązkowej amortyzacji środka trwałego), należy ująć w EŚT wartość pojazdu wg faktury wykupu z leasingu. Nie ma bowiem dolnego limitu dla ujęcia towarów w ewidencji środków trwałych, o ile przewidywany okres używania środka trwałego jest dłuższy niż rok.

Gdy wartość pojazdu jest znaczna można się zastanowić nad innym rozwiązaniem. Można leasingowany pojazd wykupić na osobę fizyczną nieprowadzącą działalności gospodarczej i dokonać sprzedaży pojazdu jako osoba nieprowadząca działalności gospodarczej. Wówczas art. 113 ust. 13 ustawy o VAT nie będzie miał zastosowania. Nie trzeba też będzie zaprowadzać ewidencji środków trwałych. Taki wykup pojazdu z leasingu przez osobę fizyczną nieprowadzącą działalności gospodarczej najlepiej udokumentować fakturą bez NIP nabywcy z danymi osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej.

Jak wynika z powyższego nawet tak proste zagadnienie jak zakończenie leasingu pojazdu osobowego wymaga pewnych przemyśleń w zakresie konsekwencji podatkowych sprzedaży takiego pojazdu.

Wojciech Zajączkowski