Przypomnijmy, iż w myśl art. 21 ust. 1 pkt 148 ustawy o PIT wolne od podatku dochodowego są przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej, spółdzielczego stosunku pracy oraz umów zlecenia, o których mowa w art. 13 pkt 8, otrzymane przez podatnika do ukończenia 26 roku życia, do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 85 528 zł. Ulga dla młodych obejmuje więc konkretne, wymienione źródła przychodów. Przepisy nie ograniczają przy tym prawa do zwolnienia wyłącznie do przychodów uzyskiwanych w Polsce, ze zwolnienia korzystają także analogiczne przychody uzyskiwane za granicą.

Jednak ze zwolnienia nie można skorzystać w zakresie przychodów pochodzących z pozarolniczej działalności gospodarczej lub z zysków kapitałowych. Podobnie przychody z praw majątkowych (w tym z praw autorskich) nie mogą być zaliczone do źródła, o którym mowa w art. 13 pkt 8 ww. ustawy jako przychody z tytułu osobistego wykonywania usług na podstawie umowy zlecenia lub o dzieło. Możliwe jest jednak zawieranie umów zlecenia obejmujących przeniesienie autorskich praw majątkowych, w ramach, których wypłacane jest wynagrodzenie obejmujące wszystkie należności wynikające ze stosunku prawnego, w tym honorarium autorskie zawarte w tym wynagrodzeniu – bez precyzowania wysokości poszczególnych części tego wynagrodzenia. Brak rozróżnienia wynagrodzenia na część związaną z wykonywaniem obowiązków pracowniczych i część określającą honorarium autorskie nie pozwala na zakwalifikowanie żadnej części wynagrodzenia do przychodów z odpłatnego zbycia praw majątkowych.

Dokumentacja pracodawcy powinna umożliwiać wyodrębnienie tej części czasu pracy, która przeznaczona jest na pracę twórczą i powiązanie tego czasu z rzeczywiście powstałym, lub mającym powstać utworem i w końcu, czy w związku z jego eksploatacją wypłacono honorarium. Zgodnie z powyższym, nie wyodrębniając honorarium autorskiego, nie można zaliczyć uzyskiwanych przez zleceniobiorców wynagrodzeń ani żadnych ich części do przychodów z odpłatnego zbycia praw majątkowych. W konsekwencji całość wynagrodzenia zleceniobiorców należy przypisać do źródła przychodów – działalność wykonywana osobiście.

Takie stanowisko zostało potwierdzone przykładowo w interpretacjach indywidualnych Dyrektora KIS z dnia 13 lutego 2020 r. – 0115 KDIT2.4011.131.2019.2.ENB, czy z dnia 12 maja 2021 r. – 0112-KDIL2-1.4011.321.2021.1.MKA czy z dnia 25 sierpnia 2022-0114-KDIP3-2.4011.663.2022.2.BM.

Płatnik, wypłacając wynagrodzenie, ma obowiązek bieżącego monitorowania nie tylko kwoty przychodów objętych ulgą dla młodych (limit zwolnienia rocznego to 85 528 przychodów), ale również kwoty 50% kosztów uzyskania przychodów (stosowane tylko do wysokości 120 000 zł dochodów rocznie), jakie uwzględnił, obliczając miesięczne zaliczki na podatek od dochodów swojego pracownika/zleceniobiorcy. Przepisy podatkowe nie przewidują procedury informowania nowego pracodawcy o przychodach i kosztach u poprzedniego. Dlatego też pracodawca powinien rozliczać pracownika tak, jakby ten nie miał wcześniejszego zatrudnienia. Jeżeli pracownik/zleceniobiorca przekroczy któryś z limitów, to w zeznaniu rocznym będzie musiał to skorygować i dopłacić brakującą kwotę podatku. Jeżeli podatnik uzyskuje przychody, do których mają zastosowanie 50% koszty uzyskania przychodów z kilku źródeł i przewiduje, że ich wysokość spowoduje, że do całości tych przychodów nie będzie mógł zastosować 50% kosztów, to w celu uniknięcia obowiązku dopłaty w rozliczeniu rocznym, może zrezygnować (poprzez złożenie oświadczenia) ze stosowania tych kosztów w trakcie roku podatkowego przy poborze zaliczki przez płatnika.

dr Małgorzata Rzeszutek

doradca podatkowy