W przypadku wykupu samochodu z leasingu kwalifikowanego bilansowo jako finansowy, faktura za wykup stanowi w całości spłatę zobowiązania z tytułu leasingu. Jednocześnie nie dokonuje się żadnych zmian wartości początkowej środka trwałego i kontynuuje jego amortyzację. A więc po zakończeniu umowy nie należy wyksięgowywać środka trwałego. Oznacza to, że w przypadku nabycia przedmiotu leasingu za opłatę końcową jest on w dalszym ciągu wykazywany w aktywach korzystającego, który kontynuuje jego amortyzowanie przez okres ekonomicznej użyteczności.

Opłata końcowa stanowi w całości część kapitałową i służy spłacie zobowiązania z tytułu nabycia przedmiotu leasingu (księgowanie po stronie Wn konto "Rozrachunki z finansującym z tytułu przedmiotu leasingu", strona Ma konto "Rachunek bankowy"). Ewentualna nadwyżka spłat nad kwotą zobowiązania obciąża pozostałe koszty operacyjne, a nadwyżka kwoty zobowiązania nad kwotą spłat odnoszona jest na pozostałe przychody operacyjne.

Jeżeli korzystający dokonał ulepszenia w przedmiocie leasingu stanowiącym środek trwały, a ulepszenie (ulepszenie w obcych środkach trwałych) nie zostało w okresie leasingu w pełni zamortyzowane, to w przypadku nabycia przez korzystającego przedmiotu leasingu, jego cenę nabycia zwiększa niezamortyzowana wartość księgowa (netto) tego ulepszenia (ulepszenia w obcych środkach trwałych). Natomiast, w przypadku wykupu ruchomości z leasingu od kontrahenta zagranicznego traktujemy tą transakcję jako jej odpłatne nabycie.  Sprzedaż taka nie jest objęta opodatkowaniem u źródła (art. 21 ust. 1 CIT), gdyż nie stanowi opłaty za użytkowanie urządzenia technicznego (maszyny), ale za przeniesienie jej własności.

W odniesieniu do faktury za wykup przedmiotu umowy, to nie stanowi ona tym samym podstawy do ujęcia w księgach nowego środka trwałego, gdyż ten środek trwały już został ujęty w księgach w momencie przyjęcia go do użytkowania i został on wówczas wyceniony na poziomie wartości rynkowej, tak jak każdy inny środek trwały nabywany przez jednostkę. Przedmiotowa faktura nie może stanowić także podstawy do podniesienia wartości istniejącego środka trwałego, bo ta jest możliwa tylko w przypadku ulepszenia lub przeszacowania, a żadne z tych zdarzeń nie miało miejsca. Wskazuje na to pkt 7.8 Krajowego Standardu Rachunkowości Nr 5 "Leasing, najem i dzierżawa" (Dz.Urz. MF poz. 77). Stosownie natomiast do pkt VI.10 KSR 5, opłata końcowa stanowi w całości część kapitałową i służy spłacie zobowiązania z tytułu nabycia przedmiotu leasingu

Naliczony w fakturze VAT w części podlegającej odliczeniu (50%) od podatku VAT należnego obciąża konto zespołu nr 2 Rozliczenie podatku VAT naliczonego, natomiast w części niepodlegającej odliczeniu (50%) zwiększa koszty jednostki. Tą niepodlegającą odliczeniu częścią naliczonego w fakturze podatku VAT podatnik powinien obciążyć konto zespołu nr 7 Pozostałe koszty operacyjne (z punktu widzenia prawa podatkowego będą to koszty niestanowiące kosztów uzyskania przychodów).
dr Małgorzata Rzeszutek

doradca podatkowy