Natomiast skutek podatkowy, a więc przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych). W sytuacji przewalutowania na złotówki kredytu indeksowanego w walucie obcej (tzn. kredyt ma być rozliczony tak, jakby od początku był kredytem złotówkowym), dochodzi jedynie do operacji technicznej zamiany kwoty wyrażonej w określonej walucie, na tę samą kwotę wyrażoną w innej walucie.

Zmiana sposobu rozliczania kredytu jest neutralna podatkowo, gdyż wraz z zawarciem ugody z bankiem następuje tylko zmiana sposobu rozliczenia kredytu, który został udzielony w złotych. Wartość kredytu w walucie obcej wraz z jej kursem są używane tylko jako wartości odniesienia do ustalenia wysokości odsetek i tempa spłaty kapitału. W związku z tym po stronie banku nie powstaje obowiązek wystawienia informacji PIT-11, a na podatniku nie ciąży obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych od nadpłaty kredytu.

Dodatkowo, zgodnie z rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe umorzonych osobie fizycznej wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego, taki przychód objęty jest zaniechaniem poboru podatku. Rozporządzenie to przewiduje zaniechanie poboru podatku dla wszystkich współkredytobiorców, niezależnie od tego, czy realizują własne cele mieszkaniowe, czy nie. Istotne jest, żeby kredyt mieszkaniowy, którego jest się współkredytobiorcą, został przeznaczony na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych ( tj. cele mieszkaniowe).

Podobnie w interpretacji indywidualnej z 1 lipca 2020 r., sygn. 0112- KDIL2- 1.4011.397.2020.1.AMN Dyrektor KIS wskazał, że zwrot dla kredytobiorcy zapłaconych bankowi kwot dokonywany przez bank na rzecz klienta wskutek unieważnienia umowy kredytowej nie stanowi przysporzenia po stronie kredytobiorcy i nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, ponieważ po stronie kredytobiorcy w związku z dokonanym zwrotem nie nastąpi realne przysporzenie majątkowe. W przypadku zwrotu świadczenia na podstawie nieważnej umowy kredytowej klient otrzyma z powrotem swój kapitał (zwrot zapłaconych bankowi kwot). Kwoty te będą stanowiły jedynie zwrot poniesionych wcześniej kosztów. Nie ma zatem podstaw, aby uznać je za dochód podlegający opodatkowaniu. Dla celów podatkowych otrzymana kwota ww. zwrotu jest obojętna podatkowo.

Pojawiają się skutki podatkowe po stronie kredytobiorcy, który ma umorzoną część kredytu (został zwolniony z długu). Powstaje dochód w postaci kwoty umorzenia. Co do zasady, umorzone w ten sposób zobowiązania wobec banku z tytułu kredytu (w tym odsetki wymagalne) na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, stanowią przychód z innych źródeł (art. 20 ust. 1 ustawy PIT), który powstaje w dniu umorzenia. Przychód ten podlega opodatkowaniu na zasadach ogólnych według obowiązującej skali podatkowej. Podatnik powinien zatem uwzględnić umorzoną cześć kredytu w swoim rocznym zeznaniu podatkowym PIT37.
dr Małgorzata Rzeszutek

doradca podatkowy