Wiele firm zanim nastąpiła nowelizacja przepisów wprowadziło już w swoich regulaminach odpowiednie zapisy. Często był to regulamin pracy, który ustanawiał obowiązek przestrzegania trzeźwości na terenie zakładu pracy i który kwalifikował jako ciężkie naruszenie porządku i dyscypliny pracy m.in. stawienie się do pracy w stanie po spożyciu alkoholu.

Wydatki poniesione na zakup alkomatów i innych pomocniczych urządzeń są weryfikowane przez księgowych pod kątem odliczenia VAT i kwalifikacji do kosztów podatkowych. Skoro prawo do odliczenia podatku naliczonego jest integralną częścią systemu VAT, co do zasady nie może być ograniczane z uwagi na to, iż nie jest to przywilej podatnika, lecz jego fundamentalne prawo, a dodatkowo skoro nie zachodzą wyłączenia prawa do odliczenia w świetle art. 88 ustawy VAT, to nawet zakupy dokonywane przez podatnika, a mające związek pośredni z jego działalnością, uprawniają do obniżenia podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wykazaną w stosownych fakturach VAT, dokumentujących nabycie.

Temat odliczenia VAT może dotyczyć również nabycia alkomatu do udostępnionego pracownikowi samochodu do celów służbowych. Można odliczyć 100% VAT naliczonego od nabycia urządzenia do pojazdu wynajętego pracownikowi, jeśli taki najem stanowi przedmiot działalności gospodarczej podatnika a umowa ma charakter rynkowy. Natomiast w przypadku nabycia alkomatu do udostępnionego pracownikowi samochodu osobowego, bez prowadzenia ewidencji i zgłoszenia na druku VAT-26 do urzędu, przysługuje odliczenie VAT z faktury w 50%.

Wydatki ponoszone w związku z badaniem trzeźwości pracowników (np. na zakup alkomatów, alkotestów, narkotestów, jednorazowych ustników itd.) nie zostały wyłączone z kosztów podatkowych na podstawie ustawy CIT czy PIT, a celem ich poniesienia przez pracodawcę jest z reguły dbałość o prawidłowe funkcjonowanie podmiotu, poprzez m.in. zapobieganie powstaniu ewentualnych strat będących skutkiem nietrzeźwości pracowników, troska o bezpieczne warunki pracy itd. Są to koszty pośrednie. Wartość alkomatu jako pozostałego środka trwałego należy ustalić w cenie nabycia. Z uwagi na wartość nieprzekraczającą wielkości ustalonej w przepisach o podatku dochodowym, dla których odpisy amortyzacyjne są uznawane za koszt uzyskania przychodu w 100% ich wartości, alkomat może być kosztem podatkowym w momencie oddania do używania.

Podobnie będzie wyglądać sytuacja w przypadku przedsiębiorcy prowadzącego jednoosobową działalność gospodarczą. Jeśli jego praca polega na wyjazdach do klienta przy użyciu pojazdu w roli kierowcy to do wykonywania takich podróży niezbędnym jest, by przedsiębiorca nie znajdował się w stanie nietrzeźwości czy też po spożyciu alkoholu – nie jest wówczas możliwe zgodne z prawem prowadzenie pojazdów mechanicznych. Mimo, że przedsiębiorca nie podlega wówczas pod kodeks pracy to uzasadniona jest kontrola trzeźwości – zabezpiecza ona źródło przychodów, rozumiane jako zgodnie z prawem wykonywana działalność gospodarcza. A więc on również będzie mógł ująć wydatek na alkomat w koszty podatkowe.
dr Małgorzata Rzeszutek

doradca podatkowy