Zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt. 2 ustawy o rachunkowości osoby fizyczne, spółki cywilne osób fizycznych, spółki cywilne osób fizycznych i przedsiębiorstwa w spadku, spółki jawne osób fizycznych, spółki partnerskie oraz przedsiębiorstwa w spadku działające zgodnie z ustawą o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej i innych ułatwieniach związanych z sukcesją przedsiębiorstw mają stosować zasady rachunkowości określone ustawą od początku następnego roku obrotowego, jeżeli ich przychody netto ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych za poprzedni rok obrotowy wyniosły co najmniej równowartość w walucie polskiej 2.000.000 euro. Należy pamiętać, że otrzymane zaliczki nie są wliczane do limitu do przejścia na księgi rachunkowe, gdyż na gruncie bilansowym nie są jeszcze przychodami.

Definicje przychodów brane pod uwagę przy ustalaniu, czy istnieje obowiązek przejścia na księgi rachunkowe, znacznie różnią się w ustawie o rachunkowości i ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych. W roku poprzedzającym przejście na pełne księgi podmioty stosowały rozliczenie tylko zgodnie z ustawą o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zakres normy określonej w art. 14 ust. 1 ustawy o PIT jedynie definiuje przychód z tytułu działalności gospodarczej. W ustawie nie zawarto rozróżnienia dla celów poziomu przychodu powodującego obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych na przychody podlegające opodatkowaniu oraz na przychody zwolnione od opodatkowania, tym samym do limitu należy zaliczyć również przykładowo dotacje i subwencje. Otrzymane dotacje i subwencje (z wyjątkiem przeznaczonych na zakup albo wytworzenie we własnym zakresie środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych, od których zgodnie z art. 22a-22o dokonuje się odpisów amortyzacyjnych), stanowią przychód z działalności gospodarczej, który należy uwzględnić przy ustalaniu limitu przychodu powodującego obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych (np. dotację z PFRON). Takie stanowisko zaprezentowane zostało m.in. w interpretacji Dyrektora KIS z 28 kwietnia 2022 roku, sygn. 0113-KDIPT2-1.4011.56.2022.2.KO.

O fakcie prowadzenia ksiąg rachunkowych informuje się urząd skarbowy wtedy, gdy w roku poprzednim jednostka prowadziła księgę podatkową, a o przejściu na pełną księgowość zdecydowała dobrowolnie. Przepisy nie przewidują takiego obowiązku w stosunku do jednostek zobligowanych do prowadzenia ksiąg rachunkowych z uwagi na przekroczenie limitu. Ustalając ten limit, podmiot uwzględnia również łączną sumę przychodów uzyskiwanych z działów specjalnych produkcji rolnej oraz z działalności gospodarczej. Stanowisko zaprezentowane m.in. w interpretacji Dyrektora KIS z 6 sierpnia 2021 roku, sygn. 0112-KDIL2-2.4011.431.2021.1.WS.

Nie ma też obowiązku badania przez biegłego rewidenta ksiąg czy też sprawozdania finansowego w przypadku przejścia z podatkowej księgi przychodów i rozchodów na księgi rachunkowe prowadzone zgodnie z ustawą o rachunkowości. Jednak, podatnik, który ze względu na przekroczenie limitu obrotu (równowartość 2.000.000 euro w poprzednim roku obrotowym) powinien prowadzić księgi rachunkowe, nadal prowadzi księgę przychodów i rozchodów podlega karze grzywny.
dr Małgorzata Rzeszutek

doradca podatkowy